Stel u het volgende voor: u zit rustig een glas te drinken in uw lievelingscafé. Ineens zwaait de deur open en komt er iemand binnen die luidop tegen de waard uitroept dat hij zijn bier wat goedkoper mag krijgen omdat hij eigenlijk aan de hele stad zegt hoe goed het hier wel is. Hoe waarschijnlijk acht u de kans dat de man daadwerkelijk zijn bier voor niets krijgt?

Of stel u het volgende voor. Datzelfde café, op de middag. Er zitten zakenmensen. Van die beurstypes. U kent dat wel. Strak pak, lekkere wijnen, net dat ietsje te luidruchtig, maar verder onschadelijk. Weer gaat de deur open en iemand roept luidkeels dat er “naar het schijnt” een aanslag op Di Rupo is gebeurd. Hoe groot is de kans dat de beursjongens meteen naar hun smartphones grijpen en hun aandelenportefeuilles beginnen te liquideren, want de beurs gaat een schok krijgen?

Of nog eentje, om het af te leren. Die lawaaimaker van hierboven komt binnen, met een angstige bankier onder de arm gekneld. Hij roept luidkeels dat hij van deze bankier wel een heel erg slechte lening heeft gekregen, maar dat er waarschijnlijk wel andere mensen in de gelagzaal zitten die geïnteresseerd zijn in zijn business.

Het klinkt allemaal onwaarschijnlijk hé?

Ik zat onlangs met een vriend te discussiëren over het ‘oneigenlijke’ gebruik van Twitter en andere platformen (Ja, dat overkomt ons. Het hoeft niet altijd over voetbal, vrouwen of auto’s te gaan). Mijn gesprekspartner heeft de gave om de dingen erg helder en duidelijk voor te stellen. Hij is consultant. Doet iets met “customercentricity”. Mijn stelling was dat ik het afschuwelijk vond dat mensen die platformen misbruiken voor hun eigen persoonlijke, kleine gewin. Zijn antwoord was  eenvoudig. “De analogie met een café en Twitter is al dikwijls gemaakt, denk je echt dat het blijvend zou werken?”. Hij heeft gelijk.

Het is typisch aan de groeifase van een medium dat er misbruiken ontstaan. Misschien niet eens bewust maar meer omdat het logisch, voor de hand liggend of gemakkelijk lijkt.  En omdat het zo gevaarlijk is. Het onwezenlijke van het hele verhaal is dat Twitter al bij al een erg klein medium is. Maar wel invloedrijk. Het is precies die invloed die schrik inboezemt. Telecomoperatoren, banken, verzekeringen, ze zijn er als de dood voor. Dienstverleningsbedrijven in het algemeen. Omdat de mensen graag zagen (zoals in een café) en het daar dan ook breed uitgesmeerd wordt. In plaats van het café riskeert het echter de hele marktplaats te beheersen. Moeten we er daarom aan toegeven? Ik dacht het niet.

De eikel die op Twitter denkt te moeten zeuren over zijn rentevoet gewoon omdat hij toevallig over erg veel ‘tractie’ beschikt, de nar die zijn broodwinning maakt van het in de media komen door bizarre stunts uit te vinden. Ze hebben hun bestaansrecht en beperkt belang. Soms hebben ze zelfs een bijzonder hoge amusementswaarde. Maar belangrijk is het niet.

Waar het wel ernstig wordt is de ‘beperkte’  massapsychose die ontlokt wordt door foute berichten, zoals een aanslag op het Witte Huis. Als het effect daarvan is dat Twitter en de beurzen dreigen te crashen, ja, dan moeten we wel even nadenken.

Het is nochtans simpel. Onze beursmakelaars hierboven. Stel dat er zich iets dergelijks voordeed. Dan ben ik er zeker van dat ze eerst naar een echte bron zouden hebben gebeld, nieuwssites geraadpleegd hadden, of  ‘echte insiders’. Dat heet ‘de journalistieke reflex’: feiten checken, bronnen zoeken, verhalen verifieren. En dat gebeurt te weinig. First on twitter, jawel, maar hoe betrouwbaar? En hoe makkelijk fout interpreteerbaar?

Oneigenlijk gebruik en domme manipulatie. Het blijft een beperkt fenomeen, maar het kan voor uitslaande brandjes zorgen. En geloofwaardigheid ondermijnen. Als ik me niet vergis hebben ze dat indertijd aangeleerd aan journalisten, vooraleer te publiceren.