Het weekt wat los, zo’n brief. Ik vond het zelf fijn, een beetje ontroerend zelfs, maar ik ben vooral geschrokken van de reacties die ik her en der kreeg, meer dan op mijn normale schrijfsels. Toegegeven, die zijn meestal ook een stuk banaler. Maar de feedback die ik kreeg van vrienden, halve onbekenden,die aangaven dat ze met hetzelfde worstelen. Misschien worden we wel een trend, beste pa, en ook dat heb ik dan aan jou te danken.

Ik heb mezelf altijd als geprivilegieerd beschouwd, omdat ik van ons drie de enige was die voluit heeft kunnen profiteren van wat je ons te bieden had.
Jan is op de verkeerde moment (en allicht met meer intrinsieke intellectuele bagage) vertrokken om zijn hobby te gaan uitoefenen (koken) en kwam terecht in een milieu dat op geen honderd jaar na zo stimulerend was als het nest thuis. Het was warm bij Jenny en Jacques, dat wel, maar het hield geen challenge in. Zeker niet voor Jan, mijn grote broer, waar ik altijd naar op keek, om zoveel verschillende redenen, ook al heeft hij dat nooit willen geloven. Hij had en heeft zoveel meer in zijn mars. Hij was juister, ethischer ook, scrupuleuzer, daar waar ik de schlemiel was, de opportunist die enkel voor eigen rekening reed, was hij warm. Hij schreef poëzie, ik pikte het in De Plukvogel, de boekenwinkel aan de school. Hij zorgde voor mensen in zijn omgeving, ik gebruikte ze. Hij was graag gezien, ik werd gedoogd, gevreesd ook, omwille van mijn ‘scherp blad, mijn nietsontziende oordelen, maar dat maakte me niet meteen geliefd.
Ook Henk kwam te laat, je was altijd meer geïnteresseerd in het meer mondige. Aan liefde en aandacht geen gebrek, ik denk ook niet dat Henk daarover ooit te klagen had als kind, maar toen hij op de leeftijd kwam die voor ons heel stimulerend is gebleken, zo rond ons 16de, 17de was het heilig vuur bij jou al lang verdwenen. Wellicht is dat ook wel ten dele onze fout. Zoals ze dat in het Engels zeggen, ‘you had high hopes for us’, en wij hebben er alles aan gedaan om dat te verklooien. Dat we’t nadien zelf repareerden doet niet ter zake. Voor iemand die heeft moeten woekeren met zijn kansen, die werk, studie en gezin diende te combineren moet het een gruwel geweest zijn, te zien hoe wij gemorst hebben  met onze kansen. Het valt niet uit te sluiten dat je daar  mistroostig van werd. En met je kenmerkende rechtlijnigheid dan ook maar meteen beslist hebt dat dat verder geen zin had. Ook al omdat Henk je daar niet in prikkelde, hij ging gewoon zijn eigen weg.  Voor mij staat in ieder geval vast dat hij niet dezelfde stimuli gekregen heeft, dezelfde intellectuele voedingsbodem, die wij ooit kregen. Misschien had hij daar ook nooit behoefte aan, misschien idealiseer ik het ook, post factum, maar ook dat is niet erg.

Ik heb die begeleiding, die prikkels wel gekregen, en ik voel ook dat ik er iets mee gedaan heb. Ik merk nu ook dat het erg moeilijk is om de premature meningen, vlotgevormde en onvoldragen visies van pubers (mijn pubers) aan te scherpen, bij te sturen en vorm te geven, niet door je eigen mening op te dringen maar door op zwaktes in de interne logica, in de redenering te wijzen.
Jij was daar meesterlijk in. Heelder ontbijt-sessies op zaterdagochtend, overgoten met sloten koffie, soms tot diep in de namiddag, waarbij alles kan en mocht besproken worden, waarbij een probleem in alle mogelijke richtingen gedraaid werd. Het heeft van Jan en mij volleerde debaters gemaakt, die nergens voor terugdeinzen. Wat ik alleszins niet heb meegekregen uit dat verhaal is jouw talent om daar geduldig mee om te springen, en iemand anders naar zijn gelijk te krijgen, te begeleiden. Ik wil zelf te graag. Scoren, blinken, gloriëren.

Meer dan eens zat ik naast je in de auto, en gaf je blijk van een soort existentiële depressie. Zolang je je leven zelf in handen had, reed je een perfect parcours, eentje dat uitmondde in succes na succes. Opgemerkt op school, mocht je als enige van het gezin naar de humaniora. Licentiaatsdiploma in avond onderwijs, omdat je het kon, omdat je het niet als vanzelfsprekend beschouwde. Politieke bewustwording die vertaald werd in het opnemen van verantwoordelijkheden, altijd opnieuw met succes en op een hoger niveau.
Professioneel succes ook, als maatgevend voor maakbaarheid. Je ging eens even bewijzen dat de zoon van de werkmens het wel kon maken. Dat politieke benoemingen dat carrièrepad hinderden heeft je altijd gestoord, talloos waren dan ook de frustratie-momenten, maar onwrikbaar het vasthouden aan de consequenties van je keuze.
Meer dan eens wees ik je er opportunistisch op dat een lidkaart van de CVP ons als gezin veel verder had gebracht. Je was het daar mee eens, maar liet niet toe dat er iets aan je overtuiging werd afgedaan. VU bleef het dus. Een late beloning als kabinetchef was voor jou de bevestiging dat rechtlijnigheid toch tot resultaat leidde. Ik was het daar niet mee eens. Je pad werd meer en meer verstikt door ‘externe factoren’. Al heel vroeg merkte ik ook een soort gelatenheid in de realisaties van je ambities. Alsof het er allemaal niet echt toe deed.  Een tik teveel gekregen van het ‘establishment’.
Ik heb me nooit van de indruk kunnen ontdoen dat je levenslust daar mee een knauw gekregen heeft. Als er iets is waar ik het lastig mee heb, dan is het wel dat. Uitgerekend ik, ga hier dan wel zijn pa op zijn verantwoordelijkheden wijzen. Begrijp me niet verkeerd, ik heb intellectueel geen enkel probleem met het gegeven dat je vindt dat je alles uit het leven gehaald hebt dat er voor je in zou zitten, en dat het dus nu mag stoppen, wat jou betreft. Ik vind je timing verkeerd. Zowel je kleinkinderen als je vrouw hebben het er moeilijk mee dat je afhaakt. Whatever the reasons may be. Die redenen zijn wellicht niet  verkeerd, en daar ben jij niemand verantwoording voor verschuldigd,  maar anderzijds heb je helaas een soort van verplichting tegenover je naasten om die lankmoedigheid te laten varen, of om minstens je zwaarmoedigheid niet al te zwaar te laten wegen op het leven van anderen. Het houdt immers niet op, De beker moet tot op het laatste geledigd worden.

Ik herinner me dat je zo rond je veertigste ook al zoiets had van, ‘ is het dit maar’. Wel ja, het is dit maar, maar het kan zoveel zijn. De man die ooit gulzig naar het leven door de Brusselse nachten flaneerde, vrienden mee bracht en eindeloos door kon feesten, genereus en grootmoedig. Die man is er misschien niet meer, maar de verwachtingen zijn er nog steeds. die verwachtingen heb jij, en jij alleen gecreëerd en die moet je blijven waarmaken, vrees ik.
Zeg maar waar ik fout zit in die redenering, ik voel zelf ook dat hij niet draait, maar ik wacht op je, om het me nog een keer scherp te zeggen, zoals vroeger. Of verdedig je, ik maak met plezier brandhout van je argumenten.  😉